We zijn allemaal gehackt – en dat is geen sciencefiction meer

“Het is niet de vraag óf je data op straat ligt, maar wanneer.”
– Huib Modderkolk

Tijdens een prikkelende sessie nam onderzoeksjournalist Huib Modderkolk ons mee in een wereld die dichterbij komt dan we denken. Cyberdreiging voelt abstract – totdat je doorhebt dat één op de vijf mensen bewust is gehackt. En één op de twintig onbewust.

Van een onschuldig ogend datalek tot een gerichte aanval: de stap ertussen is kleiner dan je denkt. Of je nu een hightechbedrijf bent of een lokale ondernemer met een uniek product – jij, je medewerkers én je klanten zijn onderdeel van een veel groter ecosysteem. En dus kwetsbaar.

“We zijn geen doelwit” bestaat niet meer

Dacht het Brabantse bedrijf dat shovels maakt ook, totdat ze hun eigen ontwerp – inclusief foutjes – ineens in Berlijn zagen staan. Vervaardigd door een Chinees bedrijf. Het had zomaar via een hack kunnen gebeuren. Want waarom zou je níet interessant zijn, als je specialistische kennis, klantgegevens of toegang tot andere bedrijven hebt?

ASML mag dan goed beveiligd zijn – de keten is zo sterk als de zwakste schakel. En dat ben je sneller dan je denkt.

Wat we doen is belangrijker dan wie we zijn

We geven data weg. En dat doen we vaak zonder erbij stil te staan. Door gezichtsherkenning op je telefoon toe te staan. Door locatievoorzieningen altijd aan te laten staan. Door tracking cookies gedachteloos te accepteren. En ondertussen zijn er overheden – ja, ook dichterbij dan je denkt – die deze gegevens gebruiken om gedrag te reconstrueren, activisten in de gaten te houden of concurrentiepositie te ondermijnen.

Modderkolk noemt het de tijd van massaspionage. Waar vroeger overheden elkaar afluisterden, worden nu bakken met data bij elkaar gehaald om gedragspatronen te achterhalen. Niet omdat jij als individu zo interessant bent, maar omdat jouw digitale gedrag iets zegt over een groep. Of een netwerk.

Technologie als instrument van macht

We zijn het gemak gaan omarmen, zonder naar de risico’s te kijken. De cloud? Handig, maar wat als die data ingezet wordt in een geopolitiek spel? WhatsApp? Werkt prima, maar de dienst is onderdeel van een hyperkapitalistisch databedrijf dat zich schikt naar autoritaire regimes.

We moeten keuzes maken. Niet iedereen hoeft digitaal expert te zijn – maar wel digitaal bewust. Want de macht van grote techbedrijven bestaat dankzij onze collectieve datastroom. En dat betekent ook dat we zélf de macht kunnen terugpakken.

Wat kun je doen?

• Verklein je aanvalsoppervlak. Zet je locatie uit, gebruik sterke wachtwoorden, en deel niet gedachteloos je gegevens.
• Gebruik versleutelde communicatie. Denk aan Signal in plaats van WhatsApp.
• Wees alert in de keten. Ook als jouw bedrijf goed beveiligd is, kun je slachtoffer worden door toeleveranciers of partners.
• Omarm het ongemak. Technologie ís ingewikkeld. En ja, dat betekent dat je soms moeite moet doen. Maar als je je fiets niet op slot zet, moet je ook niet verbaasd zijn als hij weg is.

Het is geen kwestie van angst, maar van eigenaarschap

Digitale veiligheid is geen IT-feestje – het is een leiderschapskwestie. Wie vandaag keuzes maakt, voorkomt morgen stilstand. Of erger: reputatieschade, klantverlies, of onzichtbare inmenging van buitenaf.

“Als je wordt gehackt, merk je het vaak niet direct. Je bedrijf draait gewoon door. Totdat je ineens je eigen product op een beurs in het buitenland ziet staan. Dan is het te laat.”

De uitdaging ligt niet alleen bij technologie, maar bij ons allemaal. Als mens, als professional, als ondernemer in Twente.